Kamica układu moczowego – objawy, przyczyny i leczenie

Kamica układu moczowego to choroba, która występuje, gdy w układzie moczowym tworzą się złogi, czyli tzw. kamienie. Złogi są zbudowane z substancji chemicznych, które normalnie występują w moczu w formie rozpuszczonej. Jednak gdy ich stężenie jest zbyt wysokie, nie dochodzi do pełnego rozpuszczenia, co prowadzi do powstawania kryształków. Na początku są one drobne, jak „piasek w nerkach”, ale z czasem rosną, tworząc większe konglomeraty, które nazywamy kamieniami. Kamica układu moczowego pojawia się wtedy, gdy te kamienie blokują przepływ moczu.

Zdecydowana większość kamieni jest zbudowana ze szczawianu wapnia lub fosforanu wapnia, a rzadziej z kwasu moczowego, fosforanu magnezowo-amonowego (struwitu) lub cystyny. Rodzaj kamienia często zależy od chorób towarzyszących, które wpływają na poziom tych substancji w moczu.

Objawy kamicy układu moczowego:

Głównym objawem kamicy układu moczowego jest nagły i niezwykle silny ból, znany jako kolka nerkowa. Ból pojawia się, gdy kamień przemieszcza się z nerki do moczowodu, powodując jego podrażnienie i częściowe lub całkowite zatkanie. Ból zlokalizowany jest w dolnej części pleców i promieniuje do pachwiny oraz narządów płciowych. Mogą towarzyszyć mu nudności, wymioty, dreszcze, gorączka, a także objawy zakażenia układu moczowego. Ból ustępuje samoistnie, gdy kamień przemieszcza się do pęcherza i zostaje wydalony z moczem.

Inne objawy kamicy układu moczowego to:

– krwiomocz,
– częste parcie na mocz,
– pieczenie przy oddawaniu moczu,
– uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza.

Przyczyny kamicy układu moczowego:

Kamica układu moczowego ma wiele przyczyn, które nie zawsze są jednoznacznie ustalone. Należą do nich m.in.:

– choroby endokrynologiczne (nadczynność przytarczyc),
– przewlekłe choroby układu pokarmowego (np. choroba Leśniowskiego-Crohna),
– niektóre nowotwory i choroby hematologiczne (chłoniaki),
– błędy dietetyczne (nadmierne spożywanie witaminy C, dieta bogatoszczawianowa),
– nawracające zakażenia układu moczowego, prowadzące do złogów struwitowych,
– problemy z odpływem moczu (np. przerost gruczołu krokowego),
– odwodnienie, które prowadzi do produkcji zagęszczonego moczu.

Diagnostyka kamicy układu moczowego

Rozpoznanie kamicy układu moczowego opiera się na badaniach klinicznych, wywiadzie medycznym i diagnostyce obrazowej, w tym RTG, USG, urografii czy tomografii komputerowej (TK). Badanie ogólne moczu również może pomóc w identyfikacji problemu.

Leczenie kamicy układu moczowego zależy od wielkości i lokalizacji kamieni. W celu złagodzenia bólu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) oraz opioidy. Jeśli złóg ma średnicę większą niż 5 mm lub leczenie farmakologiczne nie przynosi rezultatów, rozważa się inwazyjne metody leczenia:

ESWL – litotrypsja pozaustrojowa (rozbijanie kamieni falami uderzeniowymi),
PCNL – nefrolitotrypsja przezskórna (usuwanie kamieni przez skórę),
URSL – ureterorenoskopia z laserowym rozbiciem kamienia.

Profilaktyka kamicy układu moczowego:

Profilaktyka kamicy układu moczowego opiera się na odpowiednim nawodnieniu – codzienne spożywanie dużej ilości płynów pomaga zmniejszyć zagęszczenie moczu. Należy pamiętać o piciu wody nawet wtedy, gdy nie odczuwamy pragnienia, ponieważ to już oznacza niedobór wody w organizmie. Warto także ograniczyć spożycie pokarmów zawierających substancje sprzyjające tworzeniu kamieni, takich jak białko zwierzęce i sól.

Kamica układu moczowego to częsta choroba, która może nawracać przez wiele lat, dlatego profilaktyka i szybkie leczenie mają kluczowe znaczenie.

Podsumowanie:

Kamica układu moczowego to schorzenie polegające na tworzeniu się kamieni w układzie moczowym. Objawy, takie jak kolka nerkowa, mogą być bardzo bolesne, a leczenie zależy od rozmiaru kamieni. Ważne jest odpowiednie nawodnienie i profilaktyka, aby zapobiec nawrotom kamicy.