Zespół jelita drażliwego

Zespół jelita nadwrażliwego IBS (irritable bowel syndrome) to przewlekła choroba obejmująca jelito cienkie i grube. Należy podkreślić fakt, że choroba i jej objawy nie są uwarunkowane zmianami organicznymi lub biochemicznymi. Przyczyna nie jest do końca znana. Prawidłowa motoryka jelit odbywa się pod kontrolą hormonalną i nerwową, dlatego jako główną przyczynę IBS wskazuje się zaburzenia na osi mózgowo-jelitowej. Specjaliści wskazują wiele czynników, które mogą wpływać na wywołanie tej choroby:

• zaburzenia na tle stresowym i psychologicznym (stany lękowe, depresja, duże narażenie na stres);

• zaburzenie perystaltyki jelit i ich czynności wydzielniczej;

• zaburzenie składu mikroflory jelitowej np. na skutek stosowania antybiotyków (wtedy mamy do czynienia z wyjałowieniem) lub w przypadku rozrostu niewłaściwej flory bakteryjnej;

• po przebyciu biegunki bakteryjnej, która może spowodować poinfekcyjny zespół jelita drażliwego.

Częstość występowania zespołu jelita drażliwego ocenia się na ok.11% (w zależności od kraju) i występuje 2-krotnie częściej u kobiet.

Zdiagnozowanie IBS odbywa się na wielu płaszczyznach i należy przeprowadzić diagnostykę różnicową, aby wykluczyć inne choroby organiczne. Do badań pomocniczych przy diagnozowaniu IBS zaliczymy: badania krwi, badania kału, test oddechowy w kierunku rozrostu bakterii, test tolerancji laktozy, kolonoskopia i endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego. Zgodnie wytycznymi, diagnozę stawia się jeśli: nawracający ból wystąpił ≥6 miesięcy wcześniej, występuje w ostatnich 3 miesiącach średnio ≥ 1 dzień w tygodniu i spełnia 2 z następujących kryteriów:

• ma związek z wypróżnieniem;

• ma związek ze zmianą częstości wypróżnień (biegunka lub zaparcie);

• ma związek ze zmianą uformowania/wyglądu stolca.

Główne objawy to nawracające bóle brzucha (najczęściej podbrzusza) z naprzemiennie występującymi biegunkami i zaparciami, które pojawiają się i ustępują w różnych odstępach czasu. Pozostałe objawy to: wzdęcia brzucha, gazy i przelewania, domieszka śluzu w kale, nudności, wymioty i zgaga. Mogą towarzyszyć też ogólne objawy takie jak: ból głowy, uczucie osłabienia i zmęczenia, rozdrażnienie i niepokój. Przebieg choroby jest przewlekły i nawracający.

Na podstawie dominujących objawów i wyglądu stolca wyróżnia się kilka podtypów zespołu jelita drażliwego:

• IBS z naprzemiennym zaparciem i biegunką (IBS-A),

• IBS z dominującym zaparciem (IBS -C),

• IBS z dominującą biegunką (IBS – D),

• IBS ze zmiennym rytmem wypróżnień (IBS – M),

• niesklasyfikowana postać (IBS – U),

• oraz kilka typów połączenia IBS z innymi jednostkami chorobowymi.

Leczenie zespołu jelita drażliwego odbywa się na kilku płaszczyznach. Przede wszystkim powinno się zminimalizować czynnik stresu. Dodatkowo pacjent otrzymuje leki, które pomagają w ustąpieniu i złagodzeniu niektórych dolegliwości (leki przeciwbólowe, rozkurczowe, dyspeptyczne, zapobiegające biegunce/zaparciom oraz leki przeciwdepresyjne). Kluczowym zaleceniem może okazać się również odpowiednio dobrana dieta. Posiłki powinny być spożywane regularnie i bez pospiechu. Modyfikacje dietetyczne czyli wykluczenie niektórych posiłków oraz napojów takich jak, kawa i alkohol mogą mieć bardzo korzystny wpływ na przebieg choroby. Objawy bywają przykre i uciążliwe, jednak choroba ta nie prowadzi do ciężkich skutków zdrowotnych.

W przypadku stwierdzenia powiązania nasilenia dolegliwości z przeżywanym stresem, może być wskazane leczenie i terapia psychologiczna.

Zespół jelita drażliwego dotyczy coraz większej ilości populacji. Możemy tylko domniemywać, że ma to związek z tempem, jakością życia i narażaniem na stres w dzisiejszych czasach.